Geodezja i geodynamika

Magnetyzm ziemski

IGiK jako jedyny w kraju ośrodek naukowy prowadzi prace związane z badaniem pola geomagnetycznego i jego zmian wiekowych na terenie Polski i krajów sąsiednich. Prace te trwają od lat 1950.

Podstawowa osnowa magnetyczna kraju

Polska posiada najstarszą w Europie sieć magnetycznych punktów wiekowych (repeat stations) zastabilizowaną w latach 1950. Od tego czasu systematycznie, raz na 2-3 lata, wykonywane są na tych punktach pomiary trzech niezależnych składowych wektora natężenia pola magnetycznego Ziemi. Uzyskany z pomiarów zbiór ponad 60-letnich ciągów danych, stanowi idealny materiał do badania pola geomagnetycznego i jego zmian.

Magnetyczne zdjęcie podstawowe

W latach 1954-1959 IGiK wraz ze współpracującymi jednostkami wykonał zdjęcie magnetyczne kraju polegające na pomiarze deklinacji magnetycznej na ponad 5000 punktach. Zbiór wartości deklinacji magnetycznej, uzupełniony o dane z Bałtyku oraz dane z krajów sąsiednich, stanowi podstawę do opracowania map deklinacji magnetycznej na dowolną epokę. W latach 2004-2006 wykonano kontrolne pomiary deklinacji na 400 wybranych punktach zdjęcia magnetycznego.

Europejska sieć magnetyczna

W 2003 roku został podjęty przez IGiK we współpracy międzynarodowej projekt badawczy o nazwie MagNetE (Magnetic Net for Europe). Celem projektu, realizowanego pod patronatem Międzynarodowej Asocjacji Geomagnetyzmu i Aeronomii, jest prowadzenie wspólnych badań nad czasowo-przestrzennym rozkładem pola geomagnetycznego w Europie oraz wypracowanie wspólnych dla Europy standardów pomiarowych. Wszystkie wyniki z kampanii pomiarowych są przekazywane do WDC (World Data Centre) w Edynburgu.

Atlas magnetyczny Bałtyku

W latach 1977-1990 na niemagnetycznym szkunerze „Zaria", będącym własnością Instytutu Magnetyzmu Ziemskiego, Jonosfery i Propagacji Fal Radiowych Rosyjskiej Akademii Nauk IZMIRAN, wykonano pomiary magnetyczne na Bałtyku. Unikatowy materiał pozwolił na opracowanie pierwszego atlasu map magnetycznych Bałtyku. Atlas został ostatnio zaktualizowany na epokę 2005.5.

Wykorzystanie danych magnetycznych

Zgromadzony w Banku Danych Magnetycznych IGiK materiał stanowi podstawę do opracowywania map elementów pola geomagnetycznego (szczególnie deklinacji magnetycznej). Służy też do obliczania zmian wiekowych elementów pola, niezbędnych do aktualizacji danych magnetycznych oraz ich redukcji na dowolną epokę.

Aparatura

IGiK dysponuje dwoma kompletami sprzętu niezbędnego do pomiaru trzech niezależnych składowych pola geomagnetycznego.

Magnetometr protonowy do pomiaru modułu F wektora całkowitego natężenia pola. geomagnetycznego.

Teodolit niemagnetyczny z nasadką Flux-gate do pomiaru deklinacji magnetycznej D i inklinacji magnetycznej I oraz magnetometr Lemi do rejestracji polowej zmian składowych pola X, Y, Z.

Dwa razy w roku sprzęt jest testowany w Centralnym Obserwatorium Geofizycznym IGF PAN w Belsku.