Prace IGiK - zeszyt 112 tom LIV
cena 45 zł.
Grażyna Kloch, Jan Kryński
Implementacja długo-, średnio- i krótkofalowych składowych sygnałów funkcjonałów potencjału zakłócającego w procesie modelowania geoidy
Metoda remove-compute-restore znalazła powszechne zastosowanie do regionalnego modelowania grawimetrycznej geoidy. W metodzie tej, która umożliwia tworzenie dokładnych modeli geoidy przy użyciu danych grawimetrycznych praktycznie wyłącznie z rejonu objętego modelowaniem, wykorzystuje się podział funkcjonałów potencjału zakłócającego na składowe reprezentujące różne grupy spektralne. Do wyznaczenia tych składowych korzysta się z globalnego modelu geopotencjału, anomalii grawimetrycznych oraz danych o topografii terenu. Istotną rolę w modelowaniu geoidy, w szczególności przy użyciu metody remove-compute-restore, odgrywa rodzaj redukcji wprowadzonych do obserwacji grawimetrycznych, a co za tym idzie rodzaj anomalii grawimetrycznych.
W pracy podano szczegółowy algorytm klasycznej metody wyznaczania geoidy grawimetrycznej, a następnie dokładnie omówiono anomalie grawimetryczne: wolnopowietrzną, Faye’a i Helmerta, które najczęściej znajdują zastosowanie w modelowaniu geoidy. Opis metody remove-compute-restore modelowania grawimetrycznej geoidy rozdzielono na trzy podrozdziały poświęcone odrębnym składowym spektralnym funkcjonałów potencjału zakłócającego: składowej długofalowej, składowej średniofalowej i składowej krótkofalowej. Zwrócono uwagę na zależność sposobu obliczania składowych średnio- i krótkofalowej od rodzaju anomalii grawimetrycznej. W szczególności omówiono zagadnienie obliczania efektu pośredniego w wyznaczanej wartości odstępu geoidy od elipsoidy. Przeprowadzone testy numeryczne wykazały potrzebę stosowania wzoru ścisłego do wyznaczania efektu pośredniego jedynie w górskich rejonach Polski.
Wojciech Janusz
Badanie zdeformowania fundamentu podczas jego przemieszczenia
Zmierzone pionowe przemieszczenia reperów rozmieszczonych na monolitycznym fundamencie służą do wyznaczania parametrów najbardziej prawdopodobnego przemieszczenia fundamentu bez jego deformacji i do obliczenia części przemieszczeń reperów spowodowanych zdeformowaniem fundamentu. Obliczenie następuje na drodze wyznaczenia metodą najmniejszych kwadratów parametrów przemieszczeń fundamentu na podstawie wszystkich zaobserwowanych reperów. Jeśli w wyniku obliczeń okaże się, że poprawki wyrównawcze zmierzonych przemieszczeń reperów mieszczą się w granicach dokładności pomiarów, to uznaje się praktycznie, że płyta fundamentowa zachowała kształt zgodny z modelem płyty sztywnej. Zdaniem autora w przypadku, gdy dysponujemy informacjami, że w niektórych miejscach podłoże fundamentu jest słabsze (lub mocniejsze) niż w miejscach pozostałych, nie należy opierać wyznaczenia parametrów przemieszczenia fundamentu na wyznaczonych przemieszczeniach wszystkich reperów, lecz należy obliczać parametry z pominięciem reperów zastabilizowanych na fundamencie w miejscach, gdzie podłoże jest słabsze lub mocniejsze. W pracy zilustrowano ten pogląd przykładem wskazującym, że postępowanie takie może znacznie zwiększyć dokładność wyznaczenia parametrów przemieszczeń fundamentu oraz lepiej uwidocznić jego deformacje, które zaszły w strefach słabszego lub silniejszego podłoża.
Jan Ziobro
Przesłanki projektowania aerotriangulacji z fotopunktami niesygnalizowanymi
Przedstawiono zasady projektowania aerotriangulacji bloków z fotopunktami niesygnalizowanymi oraz podano parametry projektowania dla dwóch skal zdjęć lotniczych często stosowanych w kraju. Proces projektowania opisano w aspekcie niezawodności całej sieci, niezawodności poszczególnych grup pomiarów oraz możliwej do uzyskania dokładności niewiadomych i homogeniczności dokładności. Podano sposób projektowania dodatkowej osnowy fotopunktów w przypadkach nierzadko zdarzającego się braku pomiaru środków rzutów dla niektórych szeregów bloku.
Janusz Ostrowski, Edmund Tusiński, Agnieszka Gutowska
Kartograficzna koncepcja map przydatności gruntów do uprawyroślin energetycznych
W artykule przedstawiono założenia metodyczne kartograficznej koncepcji map przydatności gruntów do uprawy roślin energetycznych opracowanej z zastosowaniem techniki komputerowej i z wykorzystaniem zasobów informacji przestrzennych zawartych w bazie danych o glebach marginalnych oraz dostępnych w literaturze charakterystyk wymagań uprawowych roślin energetycznych.
Albina Mościcka, Małgorzata Brzezińska
Implementacja zmienności cech biblijnych obiektówgeograficznych do czasowo-przestrzennego systemu informacji
Artykuł przedstawia propozycję ujęcia czasowo-przestrzennych cech obiektów geograficznych występujących w Biblii. Geograficzny obiekt biblijny posiada właściwości, które ulegały zmianom lub przekształceniom na przestrzeni wielu tysięcy lat. Różne źródła wiedzy dostarczają o takich obiektach informacji odmiennych lub o różnym poziomie wiarygodności. W artykule podjęto próbę zdefiniowania oraz usystematyzowania informacji o obiektach biblijnych w sposób umożliwiający ich implementację do systemu informacji przestrzennej. Przedstawione zostały cechy obiektów, a także powiązania i zależności występujące pomiędzy nimi.