Rocznik Astronomiczny 2005
LX tom Rocznika Astronomicznego jest kontynuacją serii roczników astronomicznych opracowywanych i wydawanych nakładem Instytutu Geodezji i Kartografii w Warszawie od 1946 roku.
W Roczniku na 2005 rok, podobnie jak w poprzednim Roczniku na 2004 rok, wprowadzone są zmiany związane z nowymi, dostosowanymi do precyzji współczesnych technik obserwacyjnych (poniżej mikrosekundy łuku), definicjami niebieskich systemów odniesienia, transformacji między tymi systemami oraz systemami czasu przyjętymi przez Międzynarodową Unię Astronomiczną IAU (2000 r.) i Międzynarodową Unię Geodezji i Geofizyki IUGG (2003 r.) za obowiązujące od 1 stycznia 2003 roku.
W niniejszym tomie Rocznika dokonano kilku istotnych uzupełnień i modyfikacji. W tablicach przedstawiających czas gwiazdowy Greenwich dodano kolumnę z wartościami Kąta Obrotu Ziemi (ERA), który na mocy obowiązujących rezolucji IAU zastąpił czas gwiazdowy jako argument rotacji ziemskiego systemu odniesienia względem systemu niebieskiego. W tych samych tablicach pojęcie „całkowitej nutacji” Δψcosε, reprezentującej różnice pomiędzy średnim i prawdziwym czasem gwiazdowym, zastąpiono bardziej odpowiednim pojęciem równania równonocy (Eq). Tablice pozycji Słońca i Księżyca, które począwszy od Rocznika na 2004 rok zawierały pozycje pozorne w nowym systemie IRS (rektascensja liczona od CEO), zaopatrzono dodatkową kolumną, w której podano wartości rektascensji liczonej od punktu chwilowej równonocy wiosennej. Usunięto z Rocznika tablice zamiany czasu słonecznego na czas gwiazdowy i zamiany odwrotnej. W razie konieczności stosowania takiej zamiany czytelnik Rocznika odesłany jest do wzorów analitycznych podanych w części opisowej lub do tablic zamieszczonych w poprzednich wydaniach Rocznika, w szczególności jego wersji na stronach internetowych IGiK. Poprawiono i uzupełniono część opisową dotyczącą niektórych stałych, definicji i wzorów astronomicznych i geodezyjnych, w szczególności tablicę ilustrującą zasadnicze różnice w definicjach systemów odniesienia. Szereg poprawek i uzupełnień wprowadzono do objasnień Rocznika. Usunięto nieścisłości jakie pojawiły się w opisie systemów odniesienia w części ogólnej objasnień Rocznika na 2004 rok. Na nowo opracowano opis systemów czasu w części ogólnej objasnień Rocznika i zaopatrzono go w opracowaną przez autorów Rocznika schematyczną ilustrację relacji pomiędzy współcześnie stosowanymi skalami czasu. Także do części szczegółowej opisu Rocznika wprowadzono liczne poprawki oraz uzupełnienia, w dużej mierze wynikające ze zmian dokonanych w Roczniku. W szczególności, dodano przykład obliczenia wartości Kąta Obrotu Ziemi (ERA) dla momentu określonego w czasie środkowoeuropejskim.
W pracach nad Rocznikiem Astronomicznym na 2005 rok korzystano z materiałów z kolejnych Zgromadzeń Generalnych IAU i IUGG, zbiorów opracowań: IERS Technical Note 29 (zawierającą publikacje z Workshopu IERS na temat „Implementation of the New IAU Resolutions”), który się odbył w kwietniu 2002 roku w Paryżu, „IERS Conventions 1996”, „IERS Conventions 2003”, szeregu publikacji, zaczerpniętych głównie z Astronomy & Astrophysics, a także z materiałów Workshopu Sekcji Dynamiki Ziemi Komitetu Geodezji PAN w Warszawie w maju 2004 roku.
Algorytmy i programy opracowane do obliczania podanych w niniejszym Roczniku pozycji ciał niebieskich wyrażonych w nowych systemach odniesienia poddane były skrupulatnej kontroli wewnętrznej i weryfikacji. Ostateczną ich weryfikację bedzie można przeprowadzić dopiero wówczas gdy ukażą się niezależnie opracowane inne roczniki astronomiczne, w których zgodnie z zaleceniem Międzynarodowej Unii Astronomicznej pozycje ciał niebieskich wyrażone będą w pełni w nowych systemach odniesienia.