Wojciech Janusz (red.) - Seria Monograficzna nr 14
cena: 40 zł.
Doskonalenie zasad i metod kontroli metrologicznej łat niwelacyjnych i geodezyjnego monitoringu przemieszczeń
Część I.
Wojciech Janusz
Komparacja zestawów: niwelator cyfrowy – łata kodowa. Prace konstrukcyjno-badawcze, pomiary, interpretacja wyników
Opisano przebieg prac nad budową komparatora do sprawdzania w pozycji pionowej łat kodowych z użyciem niwelatorów cyfrowych. W roku 2002 w Zakładzie Geodezji Stosowanej IGiK zbudowano komparator przystosowany do komparowania łat z użyciem interferometru laserowego, nieruchomej łaty i przemieszczanego pionowo niwelatora cyfrowego. W roku 2003 przebudowano komparator w następujący sposób: niwelator cyfrowy został unieruchomiony, zaś przemieszczaniu podlegała łata, przy czym dolna część łaty 3-metrowej była komparowana w jej normalnej pozycji, natomiast górna część w pozycji odwrotnej z jednoczesnym wprowadzeniem inwersu odczytów niwelatora cyfrowego.
W roku 2007 rozbudowano komparator w taki sposób, że cała łata może być na nim komparowana w normalnej pozycji pionowej. Rozbudowa ta została dokonana, mimo uzyskiwania na komparatorze w wersji poprzedniej (z roku 2003) poprawnych wyników komparacji łat. Rozbudowie przyświecało jednak dążenie do uzyskania pewności, że wyniki komparacji nie są obciążone ewentualnymi wadami konstrukcji komparatora i procedury komparacji.
Przedstawiono procedurę komparowana łat oraz przykładowe wyniki komparacji łat do niwelacji technicznej i precyzyjnej. Omówiono problemy analizy przyczynowo-skutkowej wyników komparacji tych łat, które wykazały nadmierne błędy przypadkowe i systematyczne podziału, podano również wnioski dotyczące ochrony łat przed uszkodzeniami oraz dotyczące posługiwania się łatami przy pomiarach w terenie.
Część II.
Jerzy Janusz, Wojciech Janusz
Badanie przemieszczeń, deformacji i zmian termicznych komory wlotowej w szczytowo-pompowej Elektrowni Wodnej „Żarnowiec” pod wpływem opróżniania zbiornika wodnego
Monitoring geodezyjny bezpieczeństwa budowli kończy się zazwyczaj na wyznaczeniu przemieszczeń punktów i reperów osadzonych na kontrolowanym obiekcie. Pragniemy tu pokazać na przykładzie, że jest możliwe i celowe przeprowadzanie dodatkowej analizy wyznaczonych przemieszczeń punktów i reperów mające charakter interpretacji geometrycznej, która prowadzi do określenia przemieszczeń i deformacji całego kontrolowanego obiektu lub oddzielnych jego części.
Część III.
Jerzy Janusz, Wojciech Janusz, Andrzej Kaliński
Wstępne badanie ugięć podłoża pod dnem zbiornika wodnego
Zestawiono wyniki dotychczasowych badań ugięć podłoża na terenie otaczającym zbiornik wodny pod wpływem zmiany obciążenia powodowanej napełnieniem lub opróżnieniem zbiornika. Dają one podstawę do wniosku, że pod wpływem napełniania zbiornika powierzchnia obwałowania i terenu otaczającego zbiornik ulega osiadaniu tworzącemu wklęsłą czaszę ugięcia, zaś pod wpływem opróżnienia czasza ugięcia podlega uwypukleniu ku górze. Z wyznaczonego kształtu części czaszy na obszarze otaczającym zbiornik wynika, że na jej części środkowej, obejmującej obszar samego zbiornika, następują pod wpływem zmian poziomu piętrzenia wody znacznie większe przemieszczenia pionowe podłoża. Przedstawiono koncepcję wyznaczania pionowych przemieszczeń dna zbiornika pod wpływem zmian obciążenia za pośrednictwem wyznaczania przemieszczeń wierzchołków masztów stalowych ustawionych na dnie zbiornika. Omówiono eksperyment polegający na wyznaczeniu pionowego przemieszczenia masztu stalowego ustawionego na dnie w pobliżu środka zbiornika. Wyznaczone w tym miejscu osiadanie masztu pod wpływem zwiększenia poziomu wody w zbiorniku o 10 m wyniosło -29 mm, tj. -2,9 mm/m. Jest to osiadanie około 4x większe od osiadania korony obwałowania tego zbiornika.