Problemy Geoinformacji (Geoinformation Issues) tom 5, zeszyt 1, 2013
Strony redakcyjne, spis treści, lista recenzentów
strony redakcyjne, spis treści, lista recenzentów do pobrania
Beata Konopska
Zaostrzanie przepisów cenzury w kartografii w Polsce 1944–1989
DOI: 10.34867/gi.2013.1
Streszczenie. W artykule podjęłam próbę sformułowania odpowiedzi na pytanie, jaki wpływ wywarł aparat władzy w latach 1944–1989 na polskie publikacje kartograficzne do użytku powszechnego. W tym celu przeanalizowałam archiwalne dokumenty pisane i kartograficzne oraz dokonałam analizy map pod kątem deformacji ich treści. Wyodrębniłam trzy podokresy różniące się aktywnością aparatu władzy w odniesieniu do map i działalności kartograficznej. Lata 1944–1949 obejmują czas względnej swobody w prowadzeniu prac kartograficznych zakończony tworzeniem podstaw prawnych do ich skutecznego ograniczenia; lata 1950–1963 to okres wydawania map obrazujących tzw. „minimum treści”, lata 1964–1989 obejmują czas, w którym aparat władzy narzucił obowiązek deformowania map pod względem kartometrycznym.
Wyniki analizy udowodniły tezę, że mapy przeznaczone do użytku powszechnego wydane w okresie 1944–1989 są niekwestionowanym źródłem historycznym dokumentującym czasy, w których powstały i mało wiarygodnym źródłem informacji o elementach środowiska geograficznego, zwłaszcza jego elementach antropogenicznych. W artykule oceniono nie tylko wpływ aparatu władzy na polskie publikacje kartograficzne, ale także przedstawiono społeczne skutki fałszowania map.
Zbigniew Bochenek, Shailesh Shrestha, Iwona Małek
Hybrydowa metoda kartowania obszarów podmokłych z wykorzystaniem wysokorozdzielczych obrazów satelitarnych
DOI: 10.34867/gi.2013.2
Streszczenie. W artykule zostały przedstawione wyniki prac ukierunkowanych na opracowanie metod klasyfikacji obszarów podmokłych, bazujących na różnych typach danych satelitarnych oraz na różnych podejściach klasyfikacyjnych. Do prac badawczych jako podstawowe materiały wykorzystano wysokorozdzielcze obrazy satelitarne WorldView-2. Zastosowano metodę klasyfikacji obiektowej do osiągnięcia wysokiej dokładności klasyfikacji zbiorowisk roślinnych na obszarach podmokłych. W wyniku prac utworzono półautomatyczną metodę klasyfikacji w środowisku eCognition, która umożliwia osiągnięcie wysokiej dokładności (rzędu 90%). W końcowej części prac badawczych przeprowadzono analizę stosowalności obrazów radarowych Terra SAR-X dla celów klasyfikacji typów roślinności.
Dariusz Ziółkowski, Iwona Małek, Maria Budzyńska
Dwupolaryzacyjne charakterystyki roślinności na przykładzie obiektu badawczego Biebrza
DOI: 10.34867/gi.2013.3
Streszczenie. Głównym celem badań prezentowanych w tym artykule jest analiza charakterystyk polarymetrycznych trzech głównych typów roślinności naturalnej występującej na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego – lasów, zakrzaczeń oraz porastających tereny podmokłe lądowych zbiorowisk nieleśnych. Przeanalizowano zmienność wartości wielu różnych produktów polarymetrycznych dekompozycji sygnału w zależności od rodzaju roślinności, terminu rejestracji obrazów mikrofalowych oraz sposobu ich wstępnego przetworzenia. Została podjęta również próba oceny, na ile metody polarymetryczne mogą być przydatne do celów modelowania parametrów biofizycznych roślinności. W badaniach wykorzystano sześć dwupolaryzacyjnych (HH i HV) obrazów z satelity ALOS zarejestrowanych w trakcie trwania sezonu wegetacyjnego w latach 2008, 2009 i 2010. Obrazy poddano wstępnemu przetworzeniu, wykorzystując do tego różne algorytmy i parametry, w celu oszacowania wpływu rozdzielczości przestrzennej oraz redukcji plamkowania na wartości sygnatur polarymetrycznych roślinności. Wykorzystano wszystkie algorytmy polarymetrycznych dekompozycji sygnału dostępnych w programie ESA POLSARPRO 4.2. Trzy z nich: Alpha i Entropia z dekompozycji H/A/Ralpha (Cloud and Pottier, 1996) oraz Entropia Shannona zostały wybrane do dalszych analiz.
Poszczególne lata, w których rejestrowane były obrazy radarowe, różniły się dość istotnie między sobą agrometeorologicznymi warunkami wzrostu roślin. Było to przyczyną znaczących różnic w wartościach charakterystyk polarymetrycznych na obrazach zarejestrowanych w tym samym terminie, ale w różnych latach. W trakcie trwania sezonu wegetacyjnego poszczególne produkty polarymetrycznej dekompozycji sygnału cechuje różna zmienność. Świadczy to o zależności poszczególnych charakterystyk polarymetrycznych od różnych parametrów biofizycznych środowiska. Zaobserwowano, że charakteryzują się one większą zawartością informacyjną, niż współczynnik wstecznego rozproszenia, zwłaszcza jeżeli zostaną poddane procesowi zwiększenia rozdzielczości (oversampling). Mogą zostać wykorzystane do modelowania biofizycznych parametrów roślinności.
Milena Napiórkowska, Monika Tomaszewska
Badanie zależności między wartościami dwutlenku węgla w atmosferze pozyskanymi z SCIAMACHY.ENVISAT-1 a parametrami meteorologicznymi oraz wskaźnikami roślinnymi – opracowanie dla obszaru Polski
DOI: 10.34867/gi.2013.4
Streszczenie. Przeważająca ilość metod badających jakość powietrza oraz szacowania strumienia węgla opiera się na pomiarach naziemnych. W celu poszerzenia zakresu tych metod, dane pozyskane poprzez instrument SCIAMACHY znajdujący się na pokładzie satelity ENVISAT (działającego w latach 2002–2012) zostały wykorzystane do opracowania niniejszego artykułu. Badania zostały przeprowadzone w ramach realizowanego w Instytucie Geodezji i Kartografii przez Zakład Teledetekcji grantu naukowego (1600/B/T02/2011/40) o tytule: „Zastosowanie danych satelitarnych nowej generacji do szacowania wpływu wilgotności gleby i roślinności na bilans węgla”. Jednym z głównych założeń projektu jest wykorzystanie danych satelitarnych do szacowania bilansu węgla. Artykuł przedstawia uzyskane relacje między wartością dwutlenku węgla (pozyskaną za pomocą SCIAMACHY) oraz danymi meteorologicznymi zebranymi ze stacji pomiarowych zlokalizowanych na obszarze całej Polski. Dodatkowo przeprowadzono badanie dotyczące relacji pomiędzy poziomem zawartego w powietrzu CO2 a wartością Znormalizowanego Wskaźnika Roślinnego (NDVI) obliczonego na podstawie danych rejestrowanych przez satelitę NOAA, oraz wskaźnikiem lesistości dla obszarów województw. Najbardziej znaczące wyniki uzyskano dla relacji pomiędzy dwutlenkiem węgla a temperaturą powietrza T, jak również pomiędzy CO2 a gęstością strumienia różnicowego radiacji Rn. Stwierdzono, że poziom lesistości jest związany z ilością CO2 w powietrzu, a korelacja między CO2 a NDVI związana jest z sezonowością i rozwojem roślinności. Autorzy uważają, że badanie będzie kontynuowane wraz z umieszczeniem na orbicie satelity z misji Sentinel, przeznaczonego między innymi do badania atmosfery ziemskiej. Ponieważ konstelacja satelitów Sentinel została zaprojektowana w ramach Europejskiego Programu Obserwacji Ziemi: COPERNICUS, dane przeznaczone do badań naukowych będą bezpłatne.
Małgorzata Brzezińska-Klusek, Albina Mościcka
Inwentaryzacja i modernizacja zasobów informacyjnych Instytutu Geodezji i Kartografii
DOI: 10.34867/gi.2013.5
Streszczenie. W artykule przedstawiono główne aspekty zadań inwentaryzacji zasobów niezbędnych do opracowania systemu OGNIWO. Szczególną uwagę poświęcono także modernizacji i wymianie danych, a zatem pracom polegającym na umożliwieniu korzystania ze wszystkich danych zarówno za pomocą nowoczesnych narzędzi, jak i z poziomu jednej wspólnej platformy. Uwzględniono przy tym zarówno obecny stan danych, jak i potrzeby oraz możliwości przyszłego korzystania z danych w szerszym zakresie. W artykule przedstawiono kilka głównych rodzajów prac modernizacyjnych. Zaprezentowano zakres podstawowych charakterystyk zasobów geoinformacyjnych i bibliotecznych, zgromadzonych w systemie.
Przedstawiono ważny element w projektowaniu systemu jakim było połączenie zasobów geoinformacyjnych z zasobami bibliotecznymi. Z racji tego, iż zaprojektowano to już na etapie tworzenia metadanych, można było te dwa zasoby ze sobą połączyć.
Opisany został również sposób integracji zasobów wraz z główną funkcjonalnością systemu OGNIWO. W ramach tych prac podjęte zostały działania mające na celu doprowadzenie do wzajemnej spójności zbiorów oraz ich przystosowanie do wspólnego i łącznego wykorzystywania. Efekty prac można obejrzeć pod adresem: http://geozasob.igik.edu.pl