Rocznik Astronomiczny 2009

LXIV tom Rocznika Astronomicznego jest kontynuacją serii roczników astronomicznych opracowywanych i wydawanych nakładem Instytutu Geodezji i Kartografii w Warszawie od 1946 roku.

W Roczniku na 2009 rok, podobnie jak w poprzednich Rocznikach, począwszy od Rocznika na 2004 rok, są uwzględnione zmiany związane z nowymi, dostosowanymi do precyzji współczesnych technik obserwacyjnych (poniżej mikrosekundy łuku), definicjami niebieskich systemów odniesienia, transformacji między tymi systemami oraz systemami czasu przyjętymi przez Międzynarodową Unię Astronomiczną IAU (2000 r.) i Międzynarodową Unię Geodezji i Geofizyki IUGG (2003 r.) za obowiązujące od 1 stycznia 2003 roku. Dodatkowo, w Roczniku na 2009 rok, podobnie jak w Rocznikach, począwszy od Rocznika na 2007 rok, uwzględniono nowe definicje oraz zmiany terminologiczne wynikające z rezolucji XXVI Zgromadzenia Generalnego IAU (Praga, 2006) oraz, podobnie jak w Roczniku na 2008 rok, w ślad za Rezolucją 2 XXIV Zgromadzenia Generalnego IUGG (Perugia, 2007) wprowadzono Geocentryczny Ziemski System Odniesienia GTRS, który został zdefiniowany w zgodności z Rezolucją B1.3 Zgromadzenia Generalnego IAU w 2000 roku, a także uzupełniono definicję Międzynarodowego Ziemskiego Systemu Odniesienia ITRS jako szczególnego GTRS, którego orientacja utrzymywana jest w ciągłości z poprzednimi uzgodnieniami międzynarodowymi (orientacja BIH). Zawarte w tablicach Rocznika na 2009 rok pozycje Słońca i Księżyca oraz pozycje gwiazd wyrażone są, zgodnie z zaleceniami IAU, zarówno w nowym Niebieskim Pośrednim Systemie Odniesienia o początku CIO, jak i w ujęciu „klasycznym” związanym z punktem równonocy wiosennej.

Niniejszy tom Rocznika zawiera kilka istotnych zmian i uzupełnień. W slad za Rezolucją 1 XXVI Zgromadzenia Generalnego IAU (Praga, 2006) część precesyjną modelu precesyjno-nutacyjnego IAU2000A zastąpiono teorią precesyjną P03. Wprowadzenie nowej, obowiązujacej od 1 stycznia 2009 r. teorii precesyjno-nutacyjnej IAU2006 wymagało zasadniczych zmian w oprogramowaniu używanym do opracowywania Rocznika. W szczególności zmiany dotyczyły programów stosowanych do obliczania danych w tablicach: czas gwiazdowy; pozycje pozorne Słońca, Księżyca, pozycje pozorne planet; wschód i zachód Słońca w miastach Polski i Europy; współczynniki macierzy precesyjno-nutacyjnej Q; miejsca pozorne IRS; miejsca pozorne IRS gwiazd okołobiegunowych. Na stronie 7, obok wykorzystywanych jeszcze w Roczniku stałych precesyjnych IAU1976, umieszczono nową kolumnę stałych precesyjnych P03. Dokonano także licznych korekt dotyczących wykorzystywanego w obliczeniach oprogramowania. Wiekszość programów została gruntownie i szczegółowo zweryfikowana i ponownie skompilowana w jednorodny i spójny pakiet. Pozwoliło to na dalszą automatyzację obliczeń i czynnosci związanych z tworzeniem kolejnych wydań Rocznika. Zostało usuniętych przy tym kilka drobnych błędów, nie majacych jednak widocznego wpływu na wartości prezentowanych danych.